JE IPI NI LINK SALAMA?

 Licha ya watu wengi kuhifadhi taarifa zao za kibinafsi kwenye simu au kompyuta zao, haijawahi kufikiria namna ya kujilinda dhidi ya wadukuzi wa mtandao(hackers) wanaoweza kuzidukua taarifa zao. Mojawapo ya njia  wanazoweza kutumia ili kudukua(hack) simu au kompyuta yako au kujaribu kukusanya taarifa zako kutoka kwa tovuti(web) iliyoambukizwa au hasidi(fake) unayoweza kuitembelea, hata ikiwa ni mara moja tu.

Zifuatazo ni baadhi ya njia ambazo unaweza kutumia ili kujilinda na tovuti hizo:

• Usibofye(click) kiungo(link) kilichopachikwa kwenye barua pepe(email). Hata ikitumwa kutoka kwa mtu unayemwamini, andika kiungo(link) kwenye kifaa chako ua search engine  kila wakati
• Tumia akili yako. Je, tovuti inaonekana ngeni kwako? Je, inauliza taarifa nyeti za kibinafsi? Ikiwa inaonekana sio salama, usiendelee ni hatari.
• Tafuta dalili za uhalali. Je, tovuti inaorodhesha maelezo ya mawasiliano au baadhi ya ishara za uwepo wa ulimwengu halisi. Ikiwa una shaka, wasiliana nao kwa simu au barua pepe ili kuthibitisha uhalali wao.

Soma URL kwa makini. Ikiwa hii ni tovuti unayotembelea mara kwa mara, je, URL imeandikwa ipasavyo? Mara nyingi, walaghai wataanzisha tovuti zinazokaribia kufanana na tahajia ya tovuti unayojaribu kutembelea. Aina isiyo ya kawaida inaweza kukuelekeza kwenye tovuti fake.

Ikiwa inaonekana kuwa nzuri sana kuwa kweli, labda ni. Je, tovuti inakupa bidhaa au huduma kwa bei isiyosikika? Au labda wanakuahidi faida kubwa kwenye uwekezaji? Ikiwa ofa inaonekana kuwa nzuri sana kuwa kweli, amini silika yako. Fanya utafiti ili kupata hakiki au maonyo kutoka kwa watumiaji wengine.

Unapaswa pia kuwa mwangalifu kila wakati ili kupata vidokezo na vidokezo kwamba uko kwenye tovuti hasidi. Baada ya yote, ni kwa watu wenye akili kugundua kitu kibaya na kuripoti kwamba zana zilizo hapo juu zinaweza kufanya kazi yao.

Mambo ya kuangalia katika tovuti salama

Unapotembelea tovuti inayouliza taarifa nyeti kama vile nambari za kadi ya mkopo au nambari yako ya usalama wa jamii, hatua ya kwanza unayoweza kuchukua ili kulinda faragha yako ni kuunda nenosiri thabiti. Muhimu vile vile ni kuthibitisha kwamba taarifa yoyote unayoingiza kwenye tovuti hii inatumwa na kuhifadhiwa ipasavyo. Mara tu maelezo yako yanapoingizwa mtandaoni, hutumwa kama maandishi wazi kwa mtu yeyote kukatiza.

je zipi ni sifa za tovuti salama

tovuti(website) salama lazima iwe na vitu vifuatavyo 

HTTPS

Ishara moja kama hiyo ya kutafuta iko kwenye URL ya tovuti. URL ya tovuti salama inapaswa kuanza na "https" badala ya "http". "s" mwishoni mwa "http" inawakilisha salama na inatumia muunganisho wa SSL (Secure Sockets Layer). Taarifa zako zitasimbwa kwa njia fiche kabla ya kutumwa kwa seva.

• Aikoni ya KUFUNGA

Ishara nyingine ya kutafuta ni ikoni ya "Funga" ambayo inaonyeshwa mahali fulani kwenye dirisha la kivinjari chako. Vivinjari tofauti vinaweza kuweka kufuli katika sehemu tofauti,

Hakikisha umebofya aikoni ya "kufunga" ili kuthibitisha kwamba tovuti inaaminika. Usitafute tu ikoni na kudhani kuwa tovuti iko salama! Kivinjari chako cha wavuti kitakuwa na maelezo ya kina juu ya uhalisi wa tovuti ukibofya ikoni, kwa hivyo hakikisha kuwa umesoma hili kwa makini kabla ya kuingiza taarifa zako zozote kwenye tovuti.